Coraz więcej Polaków decyduje się na pracę za granicą, czy to na stałe, czy też czasowo. Wielu z nich zastanawia się, co stanie się z ich składkami emerytalnymi i jak zapewnić sobie odpowiednie świadczenia na starość. W tym artykule wyjaśniamy najważniejsze kwestie związane z emeryturami zagranicznymi - od zasad ich przyznawania, przez procedury składania wniosków, po praktyczne wskazówki.
Podstawowe zasady emerytur zagranicznych w UE
W Unii Europejskiej obowiązują wspólne przepisy dotyczące koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego. Oznacza to, że:
- Każde państwo członkowskie wypłaca emeryturę odpowiadającą okresom ubezpieczenia przebytym na jego terytorium
- Składki wpłacone w jednym kraju nie są przekazywane do innego kraju
- Każdy kraj stosuje własne zasady przy obliczaniu wysokości emerytury
- Okresy ubezpieczenia z różnych krajów UE są sumowane, co pozwala spełnić minimalne wymagania do otrzymania emerytury
To oznacza, że jeśli pracowałeś w kilku krajach UE, możesz otrzymywać emerytury z każdego z tych państw, pod warunkiem, że spełniasz lokalne kryteria.
Ważne!
Emerytura jest wypłacana przez każdy kraj, w którym byłeś ubezpieczony przez co najmniej 1 rok. Jeśli w danym kraju okres ubezpieczenia był krótszy niż 1 rok, zazwyczaj ten okres zostanie zaliczony do okresów ubezpieczenia w innym kraju UE.
Jak uzyskać emeryturę zagraniczną?
Proces ubiegania się o emeryturę zagraniczną może wydawać się skomplikowany, ale można go podzielić na kilka prostych kroków:
1. Złożenie wniosku
Wniosek o emeryturę zagraniczną składa się w kraju zamieszkania lub w kraju ostatniego zatrudnienia. Nie trzeba składać osobnych wniosków w każdym kraju, w którym się pracowało - instytucja, w której złożyłeś wniosek, przekaże go do odpowiednich instytucji w innych krajach UE.
2. Dokumenty potwierdzające okresy zatrudnienia
Kluczowe jest posiadanie dokumentów potwierdzających okresy zatrudnienia i ubezpieczenia za granicą. Mogą to być:
- Umowy o pracę
- Zaświadczenia od pracodawców
- Odcinki wypłat lub roczne rozliczenia podatkowe
- Dokumenty z zagranicznych instytucji ubezpieczeniowych (np. formularze E205)
- Karty podatkowe lub inne dokumenty potwierdzające odprowadzanie składek
3. Procedura rozpatrywania wniosku
Po złożeniu wniosku, instytucja emerytalna w kraju zamieszkania:
- Zbiera informacje o wszystkich okresach ubezpieczenia
- Wysyła te informacje do instytucji w innych krajach UE, w których byłeś ubezpieczony
- Każda instytucja ocenia twoje prawo do emerytury zgodnie z krajowymi przepisami oraz przepisami UE
- Ostatecznie każda instytucja informuje cię o swojej decyzji
Proces przyznawania emerytury zagranicznej może trwać dłużej niż w przypadku zwykłej emerytury krajowej. Wynika to z konieczności koordynacji działań między instytucjami z różnych krajów. Średni czas oczekiwania wynosi od 6 do 12 miesięcy.
Specyfika emerytur z wybranych krajów UE
Niemcy
Niemiecki system emerytalny jest oparty na zasadzie punktowej. Za każdy rok składkowy pracownik otrzymuje określoną liczbę punktów, w zależności od wysokości zarobków w stosunku do średniej krajowej. Minimalna długość okresu składkowego wymagana do otrzymania emerytury w Niemczech wynosi 5 lat.
Instytucją odpowiedzialną za emerytury w Niemczech jest Deutsche Rentenversicherung. Emeryturę otrzymuje się na konto bankowe, w tym również na konto w polskim banku.
Wielka Brytania
Mimo Brexitu, prawa nabyte w zakresie zabezpieczenia społecznego są chronione na mocy Umowy o wystąpieniu. Oznacza to, że okresy ubezpieczenia przebyte w Wielkiej Brytanii przed 31 grudnia 2020 roku są uwzględniane przy ustalaniu prawa do emerytury.
W Wielkiej Brytanii wymagane jest minimum 10 lat składkowych, aby uzyskać jakąkolwiek państwową emeryturę. Pełna emerytura państwowa wymaga 35 lat składkowych.
Holandia
Holenderski system emerytalny jest jednym z najbardziej korzystnych w Europie. Podstawowa emerytura państwowa (AOW) przysługuje każdemu, kto mieszkał lub pracował w Holandii, niezależnie od tego, czy opłacał składki. Wysokość emerytury zależy od liczby lat zamieszkania w Holandii między 15 a 65 (lub 67) rokiem życia.
Za każdy rok zamieszkania lub pracy w Holandii przysługuje 2% pełnej emerytury. Pełną emeryturę otrzymuje się po 50 latach zamieszkania.
Emerytury z krajów spoza UE
W przypadku krajów spoza UE, możliwość łączenia okresów ubezpieczenia zależy od tego, czy Polska ma z danym krajem podpisaną umowę o zabezpieczeniu społecznym. Takie umowy funkcjonują m.in. z USA, Kanadą, Australią, Koreą Południową i Ukrainą. Każda umowa ma swoją specyfikę i warto zapoznać się z jej szczegółami przed podjęciem decyzji o pracy w danym kraju.
Najczęstsze problemy i jak ich uniknąć
1. Brak dokumentacji
Jednym z największych wyzwań jest udowodnienie okresów zatrudnienia, szczególnie jeśli praca miała miejsce wiele lat temu lub pracodawca już nie istnieje. Warto:
- Gromadzić i przechowywać wszystkie dokumenty związane z zatrudnieniem za granicą
- Wystąpić do zagranicznej instytucji ubezpieczeniowej o wydanie zaświadczenia o okresach ubezpieczenia
- W razie trudności, skorzystać z pomocy specjalistów, którzy pomogą w odtworzeniu historii zatrudnienia
2. Opóźnienia w procedurze
Ze względu na konieczność wymiany informacji między instytucjami z różnych krajów, procedura może się przedłużać. Warto:
- Złożyć wniosek o emeryturę z odpowiednim wyprzedzeniem (najlepiej na 6 miesięcy przed osiągnięciem wieku emerytalnego)
- Regularnie kontaktować się z instytucją, w której złożyłeś wniosek, aby monitorować postęp sprawy
- Natychmiast odpowiadać na wszelkie prośby o dodatkowe informacje lub dokumenty
3. Różnice w systemach emerytalnych
Każdy kraj ma swoje zasady dotyczące wieku emerytalnego, minimalnego okresu składkowego czy sposobu obliczania emerytury. Dlatego warto:
- Zapoznać się z systemami emerytalnymi krajów, w których pracowałeś
- Rozważyć, kiedy najkorzystniej jest złożyć wniosek o emeryturę (w niektórych krajach wcześniejsza emerytura wiąże się z znacznym zmniejszeniem świadczenia)
- Skonsultować się z doradcą emerytalnym, który pomoże wybrać optymalny moment przejścia na emeryturę
Rola doradcy w uzyskaniu emerytury zagranicznej
Ze względu na złożoność procedur i różnice w systemach emerytalnych, warto rozważyć skorzystanie z pomocy profesjonalnego doradcy. Doradca emerytalny:
- Pomoże zgromadzić i uporządkować niezbędną dokumentację
- Wskaże najkorzystniejszy moment przejścia na emeryturę
- Pomoże wypełnić wnioski i formularze
- Będzie reprezentował Cię w kontaktach z instytucjami emerytalnymi
- Wyjaśni decyzje wydane przez zagraniczne instytucje i pomoże w ewentualnym odwołaniu
W EmeryConsult specjalizujemy się właśnie w takich sprawach. Nasi eksperci posiadają wieloletnie doświadczenie w obsłudze spraw emerytur zagranicznych i służą kompleksowym wsparciem na każdym etapie procedury.
Podsumowanie
Uzyskanie emerytury za pracę za granicą to prawo każdego ubezpieczonego. Choć procedura może wydawać się skomplikowana, przy odpowiednim przygotowaniu i wsparciu można ją przejść sprawnie i skutecznie. Kluczowe jest posiadanie odpowiedniej dokumentacji oraz znajomość podstawowych zasad funkcjonowania systemów emerytalnych w krajach, w których się pracowało.
Jeśli masz pytania dotyczące swojej indywidualnej sytuacji, zachęcamy do kontaktu z naszymi ekspertami. Oferujemy bezpłatną wstępną konsultację, podczas której ocenimy Twoją sytuację i przedstawimy możliwe opcje działania.
